Commissie: Verpleging Verzorging en Geboortezorg
Categorie: (On) zorgvuldigheid / Verpleeghuiszorg
Jaartal: 2022
Soort uitspraak: bindend advies
Uitkomst: Ongegrond
Referentiecode:
178290/189166
De uitspraak:
Waar gaat de uitspraak over?
De klacht van de klaagster betreft de hygiënische (nagel)verzorging van haar wijlen moeder. Volgens de zorgaanbieder toonde haar moeder regelmatig verzet bij nagelverzorging, passend bij haar aandoening. Hierdoor konden de nagels niet altijd goed onderhouden worden.
Naar het oordeel van de commissie heeft de zorgaanbieder een afweging gemaakt tussen enerzijds ingrijpen in de autonomie van de cliënte en anderzijds de gevolgen van ontbrekende nagelhygiëne voor cliënte te accepteren. Hierin heeft de zorgaanbieder niet onzorgvuldig gehandeld. De klacht is ongegrond.
De uitspraak
in het geschil tussen
mevrouw [naam] (hierna te noemen: klaagster)
nabestaande van mevrouw [naam], (hierna te noemen: de cliënte),
wonende te [woonplaats]
en
Stichting Sint Jacob, gevestigd te Haarlem
(hierna te noemen: de zorgaanbieder).
Behandeling van het geschil
Partijen zijn overeengekomen dit geschil bij bindend advies door de Geschillencommissie Verpleging Verzorging en Geboortezorg (verder te noemen: de commissie) te laten beslechten.
De commissie heeft kennisgenomen van de overgelegde stukken.
De behandeling heeft plaatsgevonden op 16 december 2022 te Den Haag.
Partijen hebben ter zitting hun standpunt toegelicht.
Ter zitting werd de zorgaanbieder vertegenwoordigd door mevrouw [naam], senior-adviseur, en mevrouw [naam], sociaal verpleegkundige.
Onderwerp van het geschil
Het geschil betreft de hygiënische verzorging van cliënte.
Standpunt van klaagster
Voor het standpunt van klaagster verwijst de commissie naar de overgelegde stukken. In de kern komt het standpunt op het volgende neer.
Vanaf februari 2022 heeft klaagster met enige regelmaat melding gemaakt bij de kwaliteitsverpleegkundige en de locatiemanager (vanaf mei 2022) van de onverzorgde nagels van cliënte. Dit heeft er niet voor gezorgd dat haar nagels regelmatig geknipt, gevijld, schoongemaakt werden. Het bleek dat het met dit zorgteam niet lukt om de nagels van cliënte regelmatig te verzorgen. Cliënte had last van jeuk. Met (hormoon)zalf en een pilletje werd geprobeerd de ergste jeuk te voorkomen. Dit had weinig effect. Met de nagels met ontlasting krabde ze zichzelf. Haar pyjamajasjes en beddengoed hadden regelmatig bloedsporen.
Ter zitting heeft klaagster haar standpunt toegelicht.
Cliënte droeg ’s nachts een luier. Omdat zij vaak moest krabben, bleef er ontlasting achter haar nagels zitten. Klaagster beaamde dat cliënte vaak agressief gedrag vertoonde, maar denkt dat dit te maken had met de bejegening van cliënte door de verzorgende. Omdat klaagster zelf ziek is geworden, was zij niet meer in staat om zelf mantelzorg aan cliënte te geven.
Standpunt van de zorgaanbieder
Voor het standpunt van de zorgaanbieder verwijst de commissie naar de overgelegde stukken. In de kern komt het standpunt op het volgende neer.
Cliënte was in de afgelopen jaren achteruitgegaan, zowel cognitief als functioneel en is overleden op 29 oktober 2022. De zorgverlening is in de jaren dat zij in het verpleegtehuis heeft gewoond, steeds intensiever geworden. Over de achteruitgang en verwachtingen van zorg zijn diverse gesprekken geweest met cliënte en klaagster. Klaagster eiste nadrukkelijk verzorging van de nagels, terwijl cliënte regelmatig verzet toonde bij het aanbieden van het verzorgen van de nagels. In het zorg-leefplan was uitdrukkelijk als doel de verzorging van de nagels opgenomen. Uit de rapportages van juli-oktober 2022 betreffende dit doel blijkt dat er regelmatig sprake is van verzet, passend bij haar aandoening. Er is voor cliënte een benaderingsplan gemaakt en het gedrag werd regelmatig besproken op de gedragsvisites. Omdat cliënte de medicatie voor de hevige jeukklachten regelmatig weigerde, ging zij nog heviger krabben met wonden tot gevolg. Er is veel aandacht geweest voor de behandeling van de jeukklachten, zowel door de huisarts, de dermatoloog, als de specialist ouderengeneeskundige. Het is niet realistisch om continu de nagels te verzorgen bij een cliënte die (hevige) jeukklachten heeft en daarmee haar nagels vervuilt, verzet toont tegen deze verzorging, zelf niet de nagels kan verzorgen en de gevolgen van het niet verzorgen niet kan overzien.
Beoordeling van het geschil
Op grond van de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst moet de zorgaanbieder bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed hulpverlener in acht nemen en daarbij handelen in overeenstemming met de op hem rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiende uit de voor hulpverleners geldende professionele standaard (artikel 7:453 van het Burgerlijk Wetboek). Deze zorgplicht houdt in dat de zorgaanbieder die zorg moet betrachten die een redelijk bekwaam en redelijk handelend hulpverlener in dezelfde omstandigheden zou hebben betracht.
Klaagster heeft gesteld dat de zorgaanbieder is tekortgeschoten in de zorgverlening van cliënte. Vanwege jeukklachten krabde en verwondde cliënte zichzelf. Hierdoor bleef ontlasting achter haar nagels zitten.
De zorgaanbieder heeft gesteld dat er wel degelijk aandacht was voor de verzorging van de nagels van cliënte, maar dat dit in voorkomende gevallen niet mogelijk was, omdat cliënte zich hevig verzette.
De commissie is van oordeel dat de klacht van klaagster ongegrond moet worden verklaard.
Daartoe overweegt zij als volgt.
Een zorgaanbieder dient zich bij het uitvoeren van haar zorgverplichtingen tot het uiterste in te spannen. Er kunnen zich echter situaties voordoen waarbij een zorgaanbieder de zorgtaken niet dan wel niet volledig kan uitvoeren.
Vast is komen te staan dat cliënte weigerde medicatie tegen de jeuk in te nemen en zich vaak hevig verzette wanneer de zorgmedewerker haar nagels wilde verzorgen. Er was dan veelal sprake van agressief gedrag richting het verplegend personeel. Dit is ook door klaagster bevestigd. De zorgaanbieder heeft ter zitting gesteld dat naar aanleiding van het gedrag van cliënte een psycholoog en een ergotherapeut zijn ingeschakeld om het personeel handvatten te geven met betrekking tot haar verzorging. Tevens werd haar onder dwang medicatie tegen de jeuk gegeven. Haar gedrag was passend bij de vorm van dementie waaraan cliënte leed.
De commissie is van oordeel dat de zorgaanbieder niet onzorgvuldig heeft gehandeld door de nagels van cliënte niet te verzorgen in die situaties waarbij cliënte agressief gedrag vertoonde. De zorgaanbieder heeft de afweging gemaakt tussen enerzijds ingrijpen in de autonomie van cliënte door onder dwang de nagels te verzorgen en anderzijds de nadelen die vuile nagels met zich meebrachten voor cliënte te accepteren. De zorgaanbieder heeft ervoor gekozen om ten aanzien van de nagelverzorging geen maatregel op grond van de Wet Zorg en Dwang toe te passen. Daarmee is ervoor gekozen de nagelverzorging van cliënte achterwege te laten wanneer vanwege haar gedrag deze verzorging onmogelijk was. De commissie is van oordeel dat de zorgaanbieder deze afweging in redelijkheid heeft gemaakt.
Derhalve wordt als volgt beslist.
Beslissing
De commissie verklaart de klacht ongegrond en wijst het gevorderde af.
Aldus beslist door de Geschillencommissie Verpleging Verzorging en Geboortezorg, bestaande uit de heer mr. H.A. van Gameren, voorzitter, mevrouw mr. N. Jacobs, de heer mr. P.C. de Klerk, leden, in aanwezigheid van mevrouw mr. W. Hartong van Ark, secretaris, op 16 december 2022.