Commissie: Elektro
Categorie: (non)conformiteit / Ontbinding overeenkomst
Jaartal: 2020
Soort uitspraak: bindend advies
Uitkomst: gegrond
Referentiecode:
26005/36070
De uitspraak:
Waar gaat de uitspraak over
De cliënt heeft een laptop waar regelmatig problemen met het beeldscherm zijn ontstaan. Het beeldscherm is meerdere keren onder de garantie vervangen. Nu heeft de consument hetzelfde probleem, maar de ondernemer en de fabrikant willen het beeldscherm niet meer kosteloos vervangen omdat het vervangingsprogramma door de producent is stopgezet. De ondernemer stelt dat de gemiddelde gebruiksduurverwachting van de laptop al verstreken is en dat de consument daarom moet betalen voor de reparatie. De consument is het hier niet mee eens. Volgens de commissie heeft de consument een non-conforme laptop gekregen. Omdat er binnen de door de consument te verwachten levensduur een productiefout is ontstaan, heeft de consument recht op kosteloos herstel/ vervanging of ontbinding. Uit het deskundigenrapport blijkt dat herstel en vervanging niet mogelijk is, omdat het gekochte apparaat niet meer door de fabrikant geleverd wordt. De koopovereenkomst wordt daarom ontbonden. Aangezien de laptop al enkele jaren is gebruikt, krijgt de consument de helft van het originele aankoopbedrag terug.
Volledige uitspraak
Onderwerp van het geschil
Het geschil vloeit voort uit een op 4 augustus 2015 tussen partijen tot stand gekomen overeenkomst. De ondernemer heeft zich daarbij verplicht tot het leveren van een Apple MacBook Pro tegen de daarvoor door de consument te betalen prijs van € 2.249,–.
De levering vond plaats op of omstreeks 4 augustus 2015.
Het geschil betreft de vraag of het geleverde apparaat voldoet aan de eisen, die de consument er aan mag stellen.
De consument heeft de klacht voorgelegd aan de ondernemer.
Standpunt van de consument
Voor het standpunt van de consument verwijst de commissie naar de overgelegde stukken. In de kern komt het standpunt op het volgende neer.
In februari 2017, ongeveer anderhalf jaar na aankoop van de laptop ontstonden er problemen met het beeldscherm. Dit bleek verband te houden met de coating. De producent heeft toen onder garantie het beeldscherm vervangen.
Een half jaar later, in oktober 2017, was er weer een probleem met het beeldscherm. Dit probleem is door de ondernemer onder garantie verholpen.
In mei 2019 ontstond er weer een probleem met het beeldscherm, het was weer de coating. De fabrikant en de ondernemer zijn niet meer bereid het probleem te verhelpen, omdat het vervangingsprogramma door de producent is stopgezet.
Inmiddels is gebleken dat ook de batterij vervangen moet worden. De producent heeft een vervangingsprogramma van de batterij in laptops zoals die van de consument opgestart.
De consument verlangt herstel, vervanging van de laptop of ontbinding van de koopovereenkomst.
Standpunt van de ondernemer
Voor het standpunt van de ondernemer verwijst de commissie naar de overgelegde stukken. In de kern komt het standpunt op het volgende neer.
De klacht over de coating van het scherm van de laptop is op 22 oktober 2019 gemeld aan de ondernemer. De laptop is op dat moment bijna vijftig maanden in gebruik. Bij de berekening van de reparatiekosten van een product met een gemiddelde gebruiksduurverwachting van twee jaar of meer sluit de ondernemer zich aan bij de richtlijn van de brancheorganisatie Techniek Nederland, die is opgesteld in afstemming met de ACM.
Op grond van de door de branchevereniging ontwikkelde “Tabel met gemiddelde gebruiksduurverwachtingen” bedraagt de verwachte levensduur van een laptop met een aanschafwaarde van € 300,– of meer 36 maanden.
De huidige leeftijd van de laptop is langer dan de gemiddelde gebruiksduurverwachting. Dit heeft volgens het model van Techniek Nederland tot gevolg dat de volledige reparatiekosten voor rekening van de consument komen.
Volgens de consument is de laptop non-conform. Omdat de gemiddelde gebruiksduurverwachting verstreken is, kan geen sprake zijn van non-conformiteit.
De door Techniek Nederland ontwikkelde bijbetalingsregeling geldt ook in geval van non-conformiteit. Door een vervanging van de display en batterij(en)/accu(s) wordt de levensduur van de laptop verlengd. Bovendien heeft de laptop bijna vijftig maanden naar behoren gefunctioneerd. Hierdoor is een bijdrage door de consument in de reparatiekosten redelijk en gerechtvaardigd.
Deskundigenrapport
De door de commissie ingeschakelde deskundige heeft blijkens zijn rapport, voorzover thans van belang, het volgende vastgesteld.
Een accu in een laptop is een verbruiksartikel en heeft een beperkte levensduur, die afhankelijk is van het gebruik tijdens de levensduur. De klacht over de accu is voor het eerst gemeld na 3,8 jaar gebruik.
Het beeldscherm van de laptop laat bij onderzoek schermvlekken zien. Het betreft een herhalend probleem. Het beeldscherm is eerder onder garantie vervangen. De klacht wordt veroorzaakt door de anti-reflectielaag die loslaat van het beeldscherm. Een koper van een A merk laptop met deze prijs mag verwachten dat de technische gebruiksduur langer dan 3,8 jaar is.
De tabel van de branchevereniging betreft een tabel voor het economisch verkeer en geeft aan dat bij een aankoopprijs van € 300,– en meer een gebruiksduur van minimaal 36 maanden mag worden verwacht. De aanschafprijs van de onderzochte Apple laptop was € 2.249,–, dat is meer dan zeven keer zo veel dan de tabel aangeeft. Daar mag een consument van verwachten dat de te verwachten technische levensduur langer is dan 36 maanden.
Vervanging van het beeldscherm is ongewenst, omdat het al eerder is vervangen en het niet zeker is dat het nieuwe scherm verbeterd is en de fout niet weer terugkeert.
Een iBook met dezelfde eigenschappen is niet meer in het leveringsprogramma van Apple.
Het onderzochte apparaat had de klacht over de vlekken al voor de eerste keer na ongeveer 17 maanden en dat was binnen de garantietermijn. Na 3,8 jaar herhaalt de klacht zich. Dat is ca 28 maanden na de eerste klacht. Apple heeft voor de betreffende beeldschermen een vervangingsactie opgezet, omdat het een ontoelaatbare klacht betreft. Met de eerste reparatie had eigenlijk het verbeterde beeldscherm toegepast moeten worden en dat is, gezien de herhaling van de klacht, niet gebeurd.
Beoordeling van het geschil
De commissie heeft het volgende overwogen.
De door de commissie ingeschakelde deskundige heeft gerapporteerd dat een accu in een laptop als verbruiksonderdeel gezien moet worden. De commissie sluit zich daarbij aan. Bij regulier gebruik van een laptop mag verwacht worden dat een accu na verloop van tijd vervangen zal moeten worden. De door de deskundige vermelde klacht over de accu maakt echter geen onderdeel uit van de klacht, zoals de consument die heeft omschreven in het inleidende vragenformulier. Daarom zal de commissie dit verder buiten de beoordeling laten.
De klacht van de consument spitst zich toe op het beeldscherm, met name de daarop aanwezige coating.
De door de commissie ingeschakelde deskundige heeft gerapporteerd dat van een laptop in de prijsklasse waarvan sprake is verwacht mag worden dat de verwachte levensduur langer is dan de vier jaar, waarbinnen de problemen met het beeldscherm zich voor de tweede maal openbaarden.
De commissie is op de hoogte met de oorspronkelijk door Uneto-VNI ontwikkelde lijst van de te verwachten gebruiksduur van apparaten. De commissie onderschrijft deze tabel in het algemeen. De commissie acht de betreffende tabel echter niet voldoende waar het om dure computerapparatuur gaat. Voor televisies wordt bijvoorbeeld rekening gehouden met vier verschillende prijscategorieën, bij audio met vijf. De commissie is van oordeel dat de tabel voor computers onvoldoende adequaat is waar het om computerapparatuur, en met name computers in hogere prijscategorieën, gaat. De commissie is van oordeel dat de te verwachten levensduur van een laptop in de prijsklasse waarover het hier gaat in ieder geval langer is dan vier jaar. De consument heeft de laptop in augustus 2015 aangeschaft, de tweede keer dat de consument over problemen met de coating van het beeldscherm klaagde was in mei 2019, derhalve minder dan vier jaar na aanschaf van de laptop.
De productiefout heeft zich derhalve binnen de door de consument te verwachten levensduur gemanifesteerd. Daarmee staat vast dat het apparaat niet beantwoordt aan de overeenkomst, het apparaat bezit niet de eigenschappen die de consument op grond van de overeenkomst mocht verwachten, die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn en waarvan zij de aanwezigheid niet behoefde te betwijfelen.
Uitgangspunt van de Europese consumentenrichtlijn is dat bij non-conformiteit door een ondernemer aan een consument geen kosten in rekening gebracht mogen worden voor het alsnog nakomen. (Zie hierover bijvoorbeeld Prof. Dr. M.B.M. Loos, Monografieen BW B65b, Consumentenkoop vierde druk 2019, pg 85 en 86). Dit uitgangspunt is door het Hof van Justitie EU bevestigd in het zogeheten Quelle-arrest, waarin het hof overweegt (overwegingen 33 en 34):
Zowel uit de tekst als uit de relevante voorstukken van de richtlijn blijkt dus dat voor de gemeenschapswetgever de kosteloosheid van het in overeenstemming brengen van het goed door de verkoper een wezenlijk element van de door deze richtlijn aan de consument verleende bescherming is.
Deze op de verkoper rustende verplichting om het goed kosteloos in overeenstemming te brengen, hetzij in de vorm van herstel hetzij in de vorm van vervanging van het niet-conforme goed, beoogt de consument te beschermen tegen het risico van financiële lasten, dat, zoals de advocaat-generaal in punt 49 van haar conclusie heeft opgemerkt, hem zonder die bescherming ervan zou kunnen weerhouden zijn rechten geldend te maken. Op grond van deze door de gemeenschapswetgever gewilde kosteloosheid moet worden uitgesloten dat de verkoper financiële aanspraken geldend maakt in het kader van de nakoming van zijn verplichting om het goed waarop de overeenkomst betrekking heeft, in overeenstemming te brengen.
En verder (overweging 41):
Ingeval de verkoper een niet-conform goed levert, voert hij de verbintenis die hij bij de verkoopovereenkomst is aangegaan, niet correct uit en moet hij dus opkomen voor de gevolgen van de slechte uitvoering van die verbintenis. Dat de consument, die de verkoopprijs heeft betaald en zijn contractuele verbintenis dus correct heeft uitgevoerd, een nieuw goed ontvangt ter vervanging van het niet-conforme goed, levert geen ongerechtvaardigde verrijking op. Hij ontvangt slechts met vertraging een goed dat in overeenstemming is met de bepalingen van de overeenkomst, een goed dat hij van meet af aan had moeten ontvangen.
De wettelijke bepalingen die betrekking hebben op non-conformiteit zijn voor consumentenkoop-overeenkomsten van dwingend recht. Dat betekent dat contractspartijen daar niet van kunnen afwijken en dat ook de gedragscode van een branchevereniging de wettelijke regels niet opzij kan zetten.
De consument heeft een product geleverd gekregen dat niet voldoet aan de er aan te stellen eisen. De consument zou voor het verstrijken van de verwachte economische levensduur kosten moeten maken om een productiefout te laten herstellen. Dat zou in strijd zijn met de geldende bepalingen in het consumentenrecht.
Daarom heeft de consument recht op kosteloos herstel of kosteloze vervanging van het geleverde apparaat, dan wel ontbinding van de koopovereenkomst.
Op grond van het voorgaande is de commissie van oordeel dat de klacht gegrond is.
Op grond van hetgeen de deskundige heeft gerapporteerd stelt de commissie vast dat herstel niet aan de orde is. Het door de consument gekochte apparaat wordt volgens de deskundige niet meer geleverd door de fabrikant, zodat vervanging ook niet mogelijk is.
Daarom zal de commissie de koopovereenkomst ontbinden.
Hoewel bij herstel of vervanging van een product geen vergoeding van een consument gevraagd mag worden is dat anders bij ontbinding van de overeenkomst, met name als een consument geruime tijd onbelemmerd gebruik heeft kunnen maken van het product. In dat geval is het naar het oordeel van de commissie redelijk om een gebruiksvergoeding toe te passen.
De consument heeft de laptop bijna vier jaar kunnen gebruiken. Dat het apparaat tijdens dat gebruik tweemaal onder garantie gerepareerd is doet daaraan niet af. De commissie bepaalt de gebruiksvergoeding in redelijkheid en billijkheid op 50% van de oorspronkelijke koopprijs van de laptop (€ 2.249,–), zijnde € 1.124,50.
De ondernemer dient daarom de laptop terug te nemen en aan de consument € 1.124,50 terug te betalen.
Het staat partijen vrij om te overleggen over levering van een ander model laptop met verrekening van het terug te betalen bedrag. Dat is echter een zaak van partijen.
Derhalve wordt als volgt beslist.
Beslissing
De overeenkomst d.d. 4 augustus 2015 wordt ontbonden verklaard. Dit betekent dat de ondernemer de laptop terugneemt en aan de consument € 1.124,50 terugbetaalt.
Een en ander dient te geschieden binnen een termijn van twee maanden na de verzenddatum van dit bindend advies. De ondernemer neemt de laptop niet eerder terug dan dat de consument het voormelde bedrag ontvangen zal hebben.
Bovendien dient de ondernemer overeenkomstig het reglement van de commissie een bedrag van € 112,50 aan de consument te vergoeden ter zake van het klachtengeld.
Overeenkomstig het reglement van de commissie is de ondernemer aan de commissie behandelingskosten verschuldigd.
Aldus beslist door de Geschillencommissie Elektro, bestaande uit mr. F.H.C.M. van Schaijk, voorzitter, P.A. Frank en mr. P.B. Vos, leden, op 11 december 2020.