Commissie: Notariaat
Categorie: (On)Zorgvuldig handelen / Overeenkomst
Jaartal: 2024
Soort uitspraak: bindend advies
Uitkomst: Ongegrond
Referentiecode:
233415/241740
De uitspraak:
Waar gaat de uitspraak over?
De klacht samengevat: De notaris heeft de zaak niet afgerond en zelfs geen enkele vooruitgang geboekt. De kwaliteit van dienstverlening van de notaris is zwaar onvoldoende. De notaris is van oordeel dat hij er alles aan heeft gedaan om de nalatenschap te kunnen afwikkelen en zich daarbij actief heeft opgesteld. De notaris heeft pogingen ondernomen en voorstellen gedaan om tot een afwikkeling te komen. De erfgenamen zijn echter niet nader tot elkaar gekomen en met name, zo begrijpt de commissie dat een van de erfgenamen halsstarrig vasthoudt aan zijn standpunt. De klacht is ongegrond verklaard.
De uitspraak
Behandeling van het geschil
Partijen zijn overeengekomen dit geschil bij bindend advies door de Geschillencommissie Notariaat (verder te noemen: de commissie) te laten beslechten.
De commissie heeft kennisgenomen van de overgelegde stukken.
De behandeling heeft plaatsgevonden op 23 januari 2024 te Utrecht.
Partijen zijn tijdig en behoorlijk opgeroepen ter zitting te verschijnen.
Partijen hebben ter zitting hun standpunt toegelicht.
Onderwerp van het geschil
Het geschil betreft de kwaliteit van dienstverlening van de notaris.
Standpunt van de cliënt
Voor het standpunt van de cliënt verwijst de commissie naar de overgelegde stukken. In de kern komt het standpunt op het volgende neer.
Terzake de afwikkeling van de nalatenschap van de vader van de cliënt bestaat onenigheid onder de nabestaanden, wat heeft geleid tot gerechtelijke procedures. In een arrest van het Hof is de notaris aangewezen als notaris ten overstaan van wie de verdeling van de nalatenschap van de vader van de cliënt dient plaats te vinden. De notaris heeft de zaak niet afgerond en zelfs geen enkele vooruitgang geboekt. De kwaliteit van dienstverlening van de notaris is zwaar onvoldoende. De communicatie is slecht en er is nog steeds geen duidelijkheid over de verdere afwikkeling. De cliënt kan zich vinden in het voorstel van de notaris om een mediator aan te stellen, maar de kosten hiervan dienen door de notaris voldaan te worden.
Standpunt van de notaris
Voor het standpunt van de notaris verwijst de commissie naar de overgelegde stukken. In de kern komt het standpunt op het volgende neer.
De rechter heeft bepaald dat ten overstaan van de notaris een verdeling van de nalatenschap tot stand moet worden gebracht. Die verdeling kan alleen geschieden als de erfgenamen op één lijn zitten. De notaris heeft actief geacteerd om te kijken op welke wijze hij de erfgenamen op een lijn zou kunnen krijgen om tot de verdeling te komen. Op 6 juni 2023 heeft hij naar alle erfgenamen een schrijven gestuurd, waarin hij een overzicht heeft opgesteld van de standpunten van de erfgenamen terzake enige onderdelen van de nalatenschap en tevens voorstellen doet hoe een en ander wellicht is op te lossen.
De voorstellen waren bedoeld om de nalatenschap alsnog te kunnen afwikkelen en vormen hier en daar een compromis tussen de afwijkende standpunten van de erfgenamen. Helaas waren de erfgenamen het niet eens over de voorstellen hoe de twistpunten eventueel op te lossen zijn. Bij schrijven van 21 augustus 2023 heeft de notaris moeten constateren dat de erfgenamen niet akkoord gaan met de gedane voorstellen om tot afwikkeling te komen. Ook heeft de notaris in die brief een aantal voorstellen gedaan op welke wijze wellicht toch nog tot afwikkeling kan worden gekomen, onder andere door het inschakelen van een mediator. Voor geen van de voorgestelde opties bleek unanimiteit te vinden.
De cliënt stelt dat de verdeling had kunnen plaatsvinden op basis van de afscheidsbrief van zijn vader, maar een verdeling kan alleen maar plaatsvinden als alle erfgenamen het eens zijn met elkaar. Op 14 september 2023 heeft de notaris de erfgenamen geschreven dat er geen gezamenlijk akkoord is van de erfgenamen op één van de door hem gedane voorstellen om tot een afwikkeling van de nalatenschap te komen. Tevens constateert de notaris dat als enige oplossing resteert dat een rechterlijke procedure door een of meer erfgenamen wordt opgestart. Ter voorkoming van verder oplopende kosten heeft de notaris zijn werkzaamheden opgeschort onder toezending van zijn declaratie.
De notaris is van oordeel dat hij er alles aan heeft gedaan om de nalatenschap te kunnen afwikkelen en zich daarbij actief heeft opgesteld. Dan past het niet dat hij de kosten van een mediator zou moeten dragen, zoals door de cliënt gesteld, omdat hij niet schadeplichtig zou zijn. Daarnaast zal een mediator alleen maar kunnen functioneren als alle erfgenamen dit willen, hetgeen niet zo is.
Tot slot kan het in alle redelijkheid niet gevergd worden dat de notaris deze kosten gaat betalen zonder dat daar enige begrenzing aan zit. Dat neemt niet weg dat de notaris zich de irritatie van de cliënt goed kan voorstellen, de zaak is immers nog steeds niet opgelost. Die situatie kan echter de notaris niet worden verweten.
Beoordeling van het geschil
De commissie heeft het volgende overwogen.
De commissie beslist naar redelijkheid en billijkheid met inachtneming van de tussen partijen gesloten overeenkomst, waarbij zij als maatstaf voor het handelen van de notaris hanteert dat deze heeft gehandeld zoals verwacht mag worden van een redelijk bekwaam en redelijk handelend notaris.
De commissie stelt vast dat in de uitspraak van het Hof is bepaald dat ten overstaan van de notaris een verdeling van de nalatenschap tot stand moet worden gebracht. Anders dan de cliënt kennelijk voor ogen staat, is in dit arrest niet tot in detail vastgelegd hoe deze verdeling vorm en inhoud moet krijgen.
Hierover dienen de erfgenamen dus nog gezamenlijk overleg te voeren en tot overeenstemming te komen. De notaris heeft pogingen ondernomen en voorstellen gedaan om tot een afwikkeling te komen. De erfgenamen zijn echter niet nader tot elkaar gekomen en met name, zo begrijpt de commissie dat een van de erfgenamen halsstarrig vasthoudt aan zijn standpunt. Dat kan de notaris niet worden verweten.
Hij kan die erfgenaam niet dwingen te doen hetgeen de andere erfgenamen wensen. De commissie is dan ook van oordeel dat van de notaris niet meer mag worden verwacht dan hij thans heeft gedaan.
Ten aanzien van de communicatie naar de cliënt toe is de commissie van oordeel dat dit zorgvuldiger had kunnen plaatsvinden, hetgeen de notaris ook niet weerspreekt. De commissie wijst in dit verband op de omstandigheid dat de cliënt in januari 2023 een gesprek heeft gehad met de notaris. Voor het eerst in mei 2023 heeft dit een vervolg gekregen en zijn voorstellen aan de erfgenamen gedaan. In de tussenliggende maanden had de notaris de cliënt in ieder geval op de hoogte moeten brengen dat het wachten was op een reactie dan wel handelen van de overige erfgenamen. Voorts is ter zitting naar voren gekomen dat een medewerker van de notaris per ongeluk een e-mail naar partijen heeft verzonden met daarbij zichtbaar de e-mailadressen van hen. Daarvoor heeft de notaris ook zijn excuus aangeboden. De commissie oordeelt dat een en ander slordig is, maar gelet op het excuus van de notaris niet zover wil gaan te oordelen dat de notaris op dit punt niet heeft gehandeld zoals verwacht mag worden van een redelijk bekwame en redelijk handelend notaris.
Van schade door toedoen van de notaris is niet gebleken. Het verzoek van de cliënt dat de kosten verbonden aan mediation voor rekening van de notaris dienen te komen wijst de commissie dan ook af. Het is immers niet aan de notaris te wijten dat het de erfgenamen niet lukt tot een afwikkeling van de erfenis te komen.
Derhalve wordt als volgt beslist.
Beslissing
De commissie verklaart de klacht ongegrond en wijst het door de cliënt verlangde af.
Aldus beslist door de Geschillencommissie Notariaat, bestaande uit de heer mr. N. Schaar, voorzitter, mevrouw mr. B. van Dis, mevrouw drs. P.C. Hoogeveen-de Klerk, leden, in aanwezigheid van mevrouw mr. M. Gardenier, secretaris, op 23 januari 2024.