
Commissie: Installerende bedrijven
Categorie: (non)conformiteit / Installatie
Jaartal: 2024
Soort uitspraak: bindend advies
Uitkomst: gegrond
Referentiecode:
254649/268798
De uitspraak:
Waar gaat de uitspraak over?
Het geschil draait om een op 31 oktober 2022 tussen de consument en de ondernemer gesloten overeenkomst voor de levering en installatie van een warmtepompinstallatie met boiler. De consument betwist de plaatsing van een afwijkende boiler en de locatie van installatie, wat heeft geleid tot klachten over energieverlies en temperatuurproblemen.
De uitspraak
Onderwerp van het geschil
Het geschil vloeit voort uit een op 31 oktober 2022 tussen partijen tot stand gekomen overeenkomst.
De ondernemer heeft zich daarbij verplicht tot het leveren en installeren van een
warmtepompinstallatie met boiler tegen de daarvoor door de consument te betalen prijs van
€ 13.150,00.
De overeenkomst is uitgevoerd in februari 2023.
De consument heeft op 5 april 2023 de klacht voorgelegd aan de ondernemer.
Standpunt van de consument
Het standpunt van de consument luidt in hoofdzaak als volgt.
In 2022 heb ik een volledig elektrische warmtepomp/warmwater systeem besteld bij de ondernemer,
waarbij, om zeker te zijn dat alle onderdelen op voorraad zouden zijn en de aanneemsom niet zou
veranderen, 75% van de aanneemsom vooruitbetaald is. Tijdens de installatie, 06/07 februari 2023,
bleek dat niet de bestelde boiler was geleverd maar een ander exemplaar niet gelijk aan die van de
offerte, zonder dat daarover vooraf overleg had plaatsgevonden met de consument.
Tijdens de installatie bleek dat deze boiler niet op de bedoelde plaats gezet kon worden door de
grotere afmeting. Ik heb voorgesteld om de boiler in de schuur (niet geïsoleerde ruimte) te plaatsen,
en na overleg met de ondernemer waarbij zij aangaven dat dit geen probleem was, is definitief
besloten om de boiler daar te plaatsen. Ik voelde me op dat moment voor het blok gezet mede
vanwege het feit dat men aangaf dat de bestelde boiler niet te leveren was.
Wat mij na verloop van tijd opviel was dat de temperatuur van de boiler snel zakte, waar ik de
ondernemer van op de hoogte heb gesteld. Na een inspectie van een medewerker/monteur gaf deze
aan niet te weten hoe dit kon. Tijdens dit bezoek is ook een legionella programma ingezet.
Het bleek tijdens de eerste keer dat dit programma aanstond, dat de boiler niet de gewenste
temperatuur haalde waardoor het de werking van het verwarmingsdeel blokkeerde.
Dit is gemeld aan de ondernemer en na een discussie over het al dan niet nodig zijn van dit
programma bood de ondernemer aan de originele boiler alsnog te installeren; deze was toen wel
leverbaar. Echter de snelle daling van de temperatuur was nog niet opgelost. Ook dat heb ik
aangegeven bij de ondernemer. Ook na enkele bezoeken van een monteur kon men nog geen
oorzaak aangeven wat dit probleem.
Inmiddels was het november 2023 en 4 weken na het laatste bezoek heb ik de ondernemer in
gebreke gesteld. Na enige tijd kreeg ik als reactie dat dit normaal zou zijn en gezien het geringe
verschil in de temperatuur van de schuur en de bijkeuken waar de boiler geplaatst zou zijn, zou dit
geen probleem geven en een minimaal extra energie verbruik zijn. Uiteindelijk draaide het er op uit dat
niet de ondernemer de bewijslast op zich nam maar dat ik het meerverbruik moest aantonen. Dit is de
omgekeerde wereld.
Het verslag van de deskundige bevestigt het hogere energieverbruik zoals in mijn waarnemingen al
verondersteld werd. Het opnieuw installeren van de hele installatie is volgens mij niet nodig, de kosten
die de ondernemer noemt zijn daar echter wel op gebaseerd. Alleen verplaatsen van de boiler en het
buffervat kan volgens mij volstaan en brengt dus minder kosten met zich mee. De warmtepomp
vloeistofleidingen hoeven niet losgekoppeld te worden, er ontstaat geen extra ruimte als de leidingen
verlegd moeten worden. Ik heb de hoogte van boiler, buffervat en plafond gemeten en er is nog ca 12
cm ruimte over na het boven elkaar plaatsen van boiler en buffervat. Verplaatsen van de automatische
ontluchter zou volgens mij achterwege kunnen blijven, er is ca 3 cm hoogte nodig om de ontluchter te
kunnen demonteren vanwege de hoogte schroefdraad, dus de 12 cm boven het buffervat zou
voldoende moeten zijn.
Ik ga er van uit dat de ondernemer met door u geleverde informatie de juiste beslissing neemt
Ter zitting heeft de consument verder nog – in hoofdzaak – het volgende aangevoerd.
Ik blijf bij wat door mij is aangevoerd. De ondernemer is vast in afwachting van uw beslissing. Het
buffervat kan nog naar boven en dan is er genoeg ruimte voor de boiler. Ik wens nakoming/herstel
door de ondernemer. Ik ben graag bereid om de monteur daarbij te helpen, mocht daarom worden
gevraagd.
De consument verlangt: de offerte die in 2023 is geaccepteerd uitvoeren zoals die toen is
afgesproken, de boiler, merk Hitachi, moet in de bijkeuken geplaatst worden.
Standpunt van de ondernemer
Het standpunt van de ondernemer luidt in hoofdzaak als volgt.
Op 8 februari 2023 hebben wij geplaatst een Hitachi Yutaki S3.0 lucht-waterwarmtepomp met losse
300 liter boiler geschikt voor lage temperatuur lucht-waterwarmtepompen. De opdracht hiertoe is
verstrekt op 31 oktober 2022.
Het jaar 2022 en de neus van 2023 waren turbulente tijden. Materialen waren schaars en de toen
aangeboden Hitachi 300 liter boiler was al langere tijd niet leverbaar. Veel mensen moesten lange tijd
wachten op de bestelde apparatuur. Levertijden van 1 tot 1 1/2 jaar waren aan de orde.
Wij hebben op 8 februari 2023 een voor wat betreft de specificaties in onze ogen identieke Nefit boiler
geplaatst van dezelfde inhoud in plaats van de aangeboden Hitachi. De Nefit boiler was iets groter en
moest daardoor op een andere plek worden geïnstalleerd. Dit is door ons en de consument in goed
overleg met elkaar besproken. Alternatief was geweest dat we zouden overeenkomen met de
consument dat we het werk hadden uitgesteld. Er was op dat moment nog geen zicht op wanneer de
Hitachi boiler wel leverbaar zou zijn en energie was flink aan de prijs. Dus door de installatie wel door
te laten gaan kon de consument een flinke besparing realiseren die hij anders niet had kunnen
realiseren. De consument had geen bezwaar met de anders uit te voeren installatie en heeft de
factuur destijds ook volledig voldaan en wij hebben de installatie in onze ogen dan ook conform de
offerte uitgevoerd.
We hebben een flinke dosis meerwerk voor onze rekening genomen om toch het werk voor cliënt op
deze wijze te realiseren. Ook hebben we ook nog wat extra waterleidingwerk gedaan om een wastafel
te kunnen realiseren op de vrijgekomen plek in de bijkeuken. Ook zonder meerprijs.
Een paar maanden na installatie bleek echter dat we de legionella cyclus die een warmtepompboiler
kan draaien eens per week, niet kunnen realiseren met de geplaatste Nefit boiler. Gelukkig was de
aangeboden Hitachi boiler inmiddels (medio Mei 2023) weer leverbaar. De consument wilde graag dat
we de boiler alsnog gingen omruilen. We hebben de boiler dan ook zonder meerkosten omgewisseld
en de legionella cyclus gerealiseerd. Hiermee voldeden we dan toch nog 100% aan de specificaties in
de offerte en aan de normen voor een goede warmtepompinstallatie.
Dit had echter ook nog een goed moment geweest waarop de consument had kunnen verzoeken of
we de boiler dan ook weer op de origineel beoogde plek hadden willen plaatsen. We hadden dan wel
weer flink wat meerwerk weer gehad maar we waren toch al bezig dus hadden we er wel mee akkoord
kunnen gaan.
De consument wil nu graag dat we de boiler alsnog in de bijkeuken plaatsen. Thans heeft de
consument het erover dat er in de winter significant meer energie verbruik is door de boiler maar wij
kunnen dit niet herleiden uit zijn metingen. Ik heb gevraagd of hij het energieverbruik in kWh zou
willen delen met ons maar daarop kreeg ik bericht dat de zaak zou worden voorgelegd aan uw
commissie.
De klacht over het afkoelen en de metingen die hij meezendt komen met name uit de periode maart
tot en met oktober 2023. Juist een periode waar het dan niet een probleem is omdat de schuur dan
ook gewoon net zo warm is als de bijkeuken.
Ik zou graag het verschil zien tussen de verbruiken in kWh en niet in temperatuur van de Nefit en de
Hitachi boiler en van de maanden Augustus ten opzichte van bijvoorbeeld januari. Deze kan ik dan
vergelijken met de gebruikscijfers van andere installaties die we monitoren. Ik ben er dan van
overtuigd dat er niks aan de hand blijkt te zijn. Ik ben van mening dat de plek van de boiler niet zorgt
voor significante verschillen in zijn energieverbruik ten opzichte van de plek in de bijkeuken en dat het
verplaatsen van de boiler zonder meerkosten thans op basis van zijn metingen een onredelijk verzoek
is.
De metingen die de consument meestuurt zijn niet relevant omdat ze niet het verschil tussen winter en
zomer aangeven en niet in kWh zijn vertaald. Een boiler kent nu eenmaal stilstand verliezen en vallen
binnen normale kaders die een goed geïsoleerde warmtepompboiler laat zien normaal gesproken.
De installatie produceert goed warm-water en verwarming en voldoet daarmee aan de comforteisen
die de consument mag verwachten. We hebben een goed werkende en deugdelijke warmtepompinstallatie gemaakt die binnen de normen van redelijkerwijs te verwachten energieverbruik blijft.
De consument stelt dat wij dat moeten bewijzen maar hij deelt zijn verbruik cijfers niet met ons of stelt
ons ook niet in de gelegenheid deze te monitoren. Ik verwacht dan ook dat uw beslissing zal zijn dat u
de zaak seponeert.
Deskundigenrapport
De door de commissie ingeschakelde deskundige heeft blijkens zijn rapport, voor zover thans van
belang, het volgende vastgesteld.
Partijen waren aanwezig bij mijn bezoek ter plaatse.
Mijn vaktechnisch oordeel luidt als volgt:
Bij de consument is door de ondernemer een Hitachi warmtepomp met boiler geplaatst. De
oorspronkelijk aangeboden boiler was op het moment van installatie niet leverbaar en er was geen
zicht op wanneer deze wel geleverd kon worden. Omdat de vervangende boiler niet op de gewenste
plaats paste is deze op advies van de installateur in de aangrenzende (onverwarmde) schuur
geplaatst. De consument merkt dat de boiler vrij snel afkoelt in de wintermaanden en het is ook niet
mogelijk een legionellaprogramma te draaien.
Inmiddels is de aangeboden boiler wel weer leverbaar en deze werd gewisseld voor de eerder
geplaatste boiler. Op de huidige positie, te weten: buiten in een onverwarmde schuur. Wanneer de
boiler binnen geplaatst zou worden, moet echter de hele installatie opnieuw uitgevoerd worden. Er is
geen rekening gehouden met het feit dat dat in de toekomst mogelijk gewenst zou zijn. Het buffervat
(links op de foto) is op een dusdanige hoogte opgehangen dat de boiler daar niet onder past.
Op het moment van mijn bezoek was de temperatuur van het water in de boiler ongeveer 45 °C. De
mantel van de boiler heeft tijdens mijn bezoek bij plm. 14 °C buitentemperatuur een temperatuur van
26,8 °C. Warmteverlies zal er altijd zijn, maar de omgeving waarin de boiler is geplaatst speelt hier
een essentiële rol. Bij een boiler met een B-label volgens de specificaties is dat, enigszins afhankelijk
van de boilertemperatuur: Bij een omgevingstemperatuur van 20°C: 2-3 kWh per 24 uur voor een 300-
liter tank. Bij een omgevingstemperatuur van -10°C: 3-6 kWh per 24 uur.
In het installatievoorschrift voor de boiler staat:
7.1 SELECTIEPROCEDURE VOOR WARMWATERKETELS
De warmwaterketel is ontworpen voor installatie binnenshuis.
Dit impliceert dat de ondernemer zich niet heeft geconformeerd aan de installatierichtlijnen. Zijn ter
plekke gevoerde verweer dat per jaar circa 5 ketels buitenshuis worden geplaatst is dan ook niet
relevant.
Op de vraag waarom niet voorgesteld is te wachten tot de betreffende boiler wel leverbaar zou zijn,
werd gezegd dat het zeer onzeker was wanneer dat zou kunnen gebeuren. Het verhaal van de
ondernemer dat de boiler niet leverbaar zou zijn op korte termijn omdat deze op een gestrand schip in
het Suez-kanaal zou liggen, klopt niet. In die periode was er geen significante stremming.
Warmteverlies van de boiler.
Oorzaak: plaatsing niet volgens de voorschriften binnenshuis maar buitenshuis.
De omvang van de klacht is opvallend.
Herstel is technisch mogelijk en wel als volgt:
Boiler alsnog binnenplaatsen. Hiervoor moet o.a. het buffervat verplaatst worden. Omdat dan de
ontluchting van dit vat moeilijk bereikbaar is, kan deze naar buiten en naar voren worden gebracht,
zodat deze normaal bereikbaar is.
De kosten hiervan zijn (incl. BTW) volgens de ondernemer ongeveer € 2.500,–.
Beoordeling van het geschil
De commissie heeft het volgende overwogen.
De bevindingen en conclusies van de deskundige oordeelt de commissie als juist en zij maakt die tot
de hare. Dit ook nu daartegen door partijen geen bedenkingen zijn geuit.
Op basis daarvan stelt de commissie vast dat de ondernemer toerekenbaar tekort is geschoten in een
juiste/volledige nakoming van de door partijen gemaakte afspraken.
De door de ondernemer gewisselde boiler mag alleen binnenshuis worden geplaatst, en dus is in strijd
met de bij dat apparaat behorende installatievoorschriften geïnstalleerd in een onverwarmde ruimte.
Dit reeds maakt dat de klacht terecht is opgeworpen.
De ondernemer zal – gelijk is gevorderd door de consument en door de deskundige is geadviseerd –
bij wijze van nakoming/herstel worden verplicht om deze boiler alsnog binnenhuis te plaatsen op een
wijze die strookt met de installatievoorschriften.
Er is geen reden gebleken waarom deze boiler niet alsnog (al dan niet onder verplaatsing van het
drukvat) kan worden gemonteerd en aangesloten op de plaats die daarvoor oorspronkelijk zou worden
benut, maar die onbenut is gelaten omdat de eerst geplaatste boiler daar (net) niet paste.
Duidelijk moge zijn dat de consument hiervoor geen kosten in rekening mogen worden gebracht.
Het door de consument gevorderde leent zich dan ook voor toewijzing.
Nu terecht is geklaagd is de ondernemer op basis van het reglement gehouden om het klachtengeld
aan de consument te voldoen en om de bijdrage in de behandelingskosten te betalen aan het
secretariaat van de commissie. Die bijdrage wordt de ondernemer separaat bij factuur in rekening
gebracht.
Derhalve wordt als volgt beslist.
Beslissing
De ondernemer wordt verplicht tot het doen van voormelde nakomings-herstelwerkzaamheden, die
nodig zijn om de klacht van de consument te verhelpen, en dit zonder dat daarvoor (extra) kosten in
bij de consument in rekening mogen worden gebracht.
Partijen dienen elkaar over en weer in de gelegenheid te stellen aan hun verplichtingen uit dit bindend
advies te voldoen.
Een en ander dient te geschieden binnen een termijn van zes weken na de verzenddatum van dit
bindend advies.
Bovendien dient de ondernemer overeenkomstig het reglement van de commissie een bedrag van
€ 127,50 aan de consument te vergoeden ter zake van het klachtengeld.
Overeenkomstig het reglement van de commissie is de ondernemer aan het secretariaat van de
commissie de bijdrage in de behandelingskosten van het geschil verschuldigd.
Aldus beslist door de Geschillencommissie Installerende Bedrijven, bestaande uit mr. M.L.J.
Koopmans, voorzitter, drs. H.H.F.M. van den Oever en mr. M.J. Boon, leden, op 3 juli 2024.