Commissie: Natuursteen
Categorie: Product voldoet niet aan verwachtingen(non-conformiteit)
Jaartal: 2019
Soort uitspraak: bindend advies
Uitkomst: Ongegrond
Referentiecode:
120342
De uitspraak:
Waar gaat de uitspraak over
De ondernemer heeft slordig werk afgeleverd. De consument wenst dat de bronzen letter (K) opnieuw wordt geplaatst en dat de zwerfkei en de kleine keien worden gereinigd. De door de commissie ingeschakelde onafhankelijke deskundige heeft geconcludeerd dat de letter (K) wel goed is geplaatst. Het is verre van zeker dat een eventuele aanpassing tot een beter resultaat zal leiden. Daarnaast stelt de deskundige vast dat lettersteen en de keien “schoon genoeg” waren ten tijd van de plaatsing. De commissie volgt hierin de deskundige.
Volledige uitspraak
Onderwerp van het geschil
Het geschil vloeit voort uit een op 8 februari 2018 tussen partijen tot stand gekomen overeenkomst. De ondernemer heeft zich verplicht tot het transport en stellen van een zwerfkei, herplaatsen op een nieuwe fundering en keitjes vastleggen met polymeerkit en het plaatsen van bronzen letters op de zwerfkei voor een bedrag van € 1.483,–. De consument heeft een bedrag van € 365,– niet voldaan.
De consument heeft een bedrag van € 368,– in depot gestort.
Standpunt van de consument
Het standpunt van de consument zoals verwoord in het klachtenformulier, luidt als volgt.
De bronzen letters zijn op de zwerfkei (het betreft een grafmonument) geplaatst door de ondernemer. De letter K van de naam [naam] sluit niet geheel goed aan op de zwerfkei. Als je er van boven af op kijkt, dan zie je twee ankerpennetjes en twee lijmproppen zitten. De zwerfkei en de kleine keien zijn tegen de afspraak in niet goed gereinigd voordat ze zijn teruggeplaatst. De zwerfkei is half gereinigd.
De ondernemer heeft slordig werk afgeleverd. Er staat nog een bedrag van € 365,– open.
De consument wenst dat de bronzen letter (K) opnieuw wordt geplaatst en dat de zwerfkei en de kleine keien worden gereinigd. Als dat niet gebeurt dient het openstaande bedrag te vervallen zodat de consument het werk door een derde kan laten uitvoeren.
Standpunt van de ondernemer
De ondernemer is van mening dat hij het werk goed heeft uitgevoerd.
De ondernemer heeft de keien en de steen nogmaals schoongemaakt naar de wens van de consument. De ondernemer acht heeft dit bij wijze van service gedaan. De consument kan geen aanspraak maken op verwijderen van vuiligheid die her en der op de steen kan zitten. Schoonmaken van de stenen is niet overeengekomen. De letter K is zo goed mogelijk bevestigd. De ondernemer is van mening dat het niet beter kan in het licht van de oneffenheden van de zwerfkei.
Deskundigenrapport
De door de commissie ingeschakelde deskundige heeft blijkens zijn rapport, voorzover thans van belang, het volgende vastgesteld.
“Na bestudering van het totale dossier heeft de deskundige zich in het vaktechnisch oordeel gecon-centreerd op de volgende punten.
1. Kwaliteit aangebrachte letters
2. Reinig van natuursteen
1. Kwaliteit aangebrachte letters
Letterstenen kunnen naar de wensen van de consument door de beeldhouwer voorzien worden van een gravure of inscriptie. Hierbij zijn toegepaste technieken o.a. het kappen of hakken (opliggend, verhoogd of verdiept), laser graveren, zandstralen van een lettersteen of de lettersteen van letters voorzien welke op de steen worden aangebracht d.m.v. plakken, schilderen of plaatsen en inboren van belettering in andere materialen zoals rvs of brons. Deze laatste methode is in dit geschil van toepassing waarbij het bronzen letters betreft.
De toepassing van brons voor letters wordt niet alleen uit praktisch oogpunt toegepast maar ook qua duurzaamheid. Ook de chique uitstraling spreekt velen aan om deze toe te passen. Bij bronzen letters wordt de letter aan de achterkant voorzien van een aantal pennetjes. Deze worden vervolgens met behulp van een lijm (veelal 2- componenten en kleurloos of licht oker) in de voorgeboorde gaatjes geschoven waarna een duurzame verbinding ontstaat. De letters kunnen een kleuruitstraling worden meegegeven door deze te patineren. Hierbij moet u denken aan een kleurnuance die varieert van bijvoorbeeld zwart, Wachsguss, rood, bruin, aluminium, blauw, enz. In dit geschil spreken wij over een zwart aangebrachte patina.
Als de deskundige naar de kwaliteit van de positie van de bronzen letters kijkt, valt direct op dat deze, zowel per letter en als geheel, geen optische scheefstand kent. Om dit ook technisch te beoordelen heeft de deskundige met een waterpas zowel de kop als de voet van de letters gecontroleerd op hoe deze zich onderling verhouden. De letters sluiten heel mooi aan op elkaar, zowel horizontaal als verticaal. Ondanks dat de beeldhouwer met een bestaande ondergrond te doen had, waardoor er bijna geen ruimte overblijft om zelf de ideale plaats voor de letters te bepalen, heeft hij naar mening ven de deskundige de meest geschikte plek weten te vinden voor het uitzetten van de letters.
Bij een ongelijke ondergrond (zoals bij keien) is de mogelijkheid altijd aanwezig dat de letters gaan “dansen” en niet strak ogen. Het eindresultaat is en blijft handwerk en daardoor is de kans op “dansende” letters aanwezig. Hier is het eindresultaat bijzonder goed gelukt en is het effect van “dansen” naar minimaal.
Echter bij de laatste letter “k” ziet men als er vanaf de zijkant wordt gekeken (voorstaand rechts) dat deze zowel bij de voet als bij de kop iets losstaat van de steen. Het hart van de letter daarentegen sluit mooi aan op de steen. Dit wordt niet veroorzaakt door de ongelijke ondergrond c.q. het reliëfverschil van en in de steen zelf. Hierbij heeft de beeldhouwer, mogelijk denkend vanuit het leveren van een duurzaam resultaat, zelfs nog wat lijm laten zitten ter extra ondersteuning en het lijkt erop dat hij de lijm (normaal 2 – componenten en kleurloos of licht oker van kleur) nog met een grijsachtige inkleur aan de zichtzijde een kleur heeft meegegeven. Maar dit heeft voor het optisch resultaat (zichtzijde) generlei invloed aangezien dit achter de letter valt.
Reinigen van natuursteen
De lettersteen (kei) en de keien (van de grafomranding) zijn in de werkplaats gereinigd met een ho-gedrukreiniger om mos- en algen te verwijderen. Het resultaat was naar mening van de consument niet voldoende en daarom is er besloten om het geheel nogmaals na te lopen ter plaatse (op de be-graafplaats). Helaas is hier geen beeldmateriaal van om een indruk te verkrijgen hoe het daadwerkelijk is opgeleverd. De deskundige heeft in dit rapport vastgelegd hoe de keien er op woensdag 12 december 2018 bij lagen. Volgens beide partijen heeft er na de oplevering van het reinigen geen andere reiniging meer plaatsgevonden. Op basis van de huidige uitstraling is het oordeel dat dit “schoon” genoeg moet zijn geweest voor de keien aangezien het huidige beeld nu zelfs nog zeker acceptabel te noemen is. Tijdens de schouw zijn geen mos en algen geconstateerd op de keien en de lettersteen.
De deskundige wil extra benadrukken dat er wel een groot verschil moet worden gemaakt tussen het verwijderen van mos en algen en het verwijderen van aanslag en/of verwering. Tijdens de schouw heeft de deskundige nogmaals duidelijk gevraagd aan beide partijen of het hier een reiniging betrof van mos en algen of van aanslag en verwering. Beide partijen gaven aan dat het mos en algen betrof. In dat geval is de reiniging zelfs nog iets te intens geweest voor natuursteen. Het reinigen van natuursteen om mos en algen te verwijderen verdient een reiniging van stoom (> 100 C) en onder lage druk, waardoor alleen de organische vervuiling wordt verwijderd. Hierdoor zal het resultaat van het reinigen niet klinisch schoon bedragen, maar technisch schoon. Het graf is door gebruik te maken van een hogedruk methode eigenlijk al schoner als resultaat eruit gekomen, dan men mocht verwachten als
men praat over het reinigen van natuursteen van mos en algen.
(…)
In theorie kan met proberen om de twee lijmresten te verwarmen en deze weg te halen. Afhankelijk van de kwaliteit van de twee componenten is dit wel of niet haalbaar. Echter ontstaat dan ook de kans dat de letter net anders zal “aandrogen” waardoor deze iets kan inzakken. Dit kan dan mogelijk weer zorgen dat esthetisch de letter “K” kan gaan storen in het geheel en daardoor het huidige resultaat zal verslechteren i.p.v. verbeteren.
Naar mening van de deskundige is het huidige resultaat goed te noemen en zal elke aanpassing niet een beter eindresultaat opleveren maar juist het resultaat mogelijk kunnen verslechteren. Enkel als het vanaf de zijkant zou worden beoordeeld, dan kan hetgeen dat hierboven als oplossing staat vermeld, worden toegepast. Echter met alle gevolgen van dien.
Naar de mening van de deskundige is de afwijking esthetisch niet opvallend te noemen en dient er niets ondernomen te worden.
Herstelkosten:
De kosten zullen het verwarmen van de twee lijmresten zijn.
Uitgaande van 4 uur komt men nabij de € 200,– exclusief B.T.W. en € 242,– inclusief B.T.W.”
Beoordeling van het geschil
De commissie heeft het volgende overwogen.
Uit het dossier, maar ook uit het betoog van de consument ter zitting, is de commissie duidelijk geworden dat het voor de consument heel belangrijk is dat de opgedragen werkzaamheden goed worden uitgevoerd. Het gaat immers om een grafmonument ter nagedachtenis van een overleden familielid.
De commissie volgt de consument echter niet in diens klachten. De door de commissie ingeschakelde onafhankelijke deskundige heeft geconcludeerd dat de letter (K) wel goed is geplaatst. Het is verre van zeker dat een eventuele aanpassing tot een beter resultaat zal leiden. Daarnaast stelt de deskundige vast dat lettersteen en de keien “schoon genoeg” waren ten tijd van de plaatsing. De commissie ziet geen aanleiding om de deskundige niet in zijn advies te volgen.
Op grond van het voorgaande is de commissie van oordeel dat de klacht ongegrond is. Uit het depot zal een bedrag van € 365,– aan de ondernemer worden uitbetaald. Het restant van € 3,– zal aan de consument worden terugbetaald.
Derhalve wordt als volgt beslist.
Beslissing
De commissie:
verklaart de klacht ongegrond;
de commissie zal uit het depot een bedrag van € 365,– aan de ondernemer uitbetalen. Het restant van € 3,– zal aan de consument worden terugbetaald door de commissie;
Aldus beslist door de Geschillencommissie Natuursteen, bestaande uit mr. T.J. van Gessel voorzitter, mr. B.W. Weilers en mr. A.B. van Kruistum, leden, op 8 februari 2019.